14 Częstochowska Drużyna Harcerska „Wicher”

ZNAKI PATROLOWE:

iść naprzód

iść szybko

iść biec

wracać

wracać szybko

wracać biegiem

poszukaj innej drogi

podzieliliśmy się

iść ostrożnie

nie iść tędy

spotakmy się w tym miejscu za godzinę

spotkamy się w tymi miejscu za dwie godziny

zła droga poszukaj innej

świeża woda

woda podziemna

woda do przejścia bród mielizna

woda nie do przejścia

woda do picia

woda nie do picia

na pomoc

północ

południe

wschód

zachód

list w odległości 4 kroków w danym kierunku

list poczta

tu było dużo harcerzy

tu są źli ludzie

poszedłem do obozu

czekamy w najbliższym domu

zatrzymaj się tutaj na czas nieokreślony

ukryj się tutaj

czekaj tutaj

obóz w tym kierunku

niebezpieczeństwo przestroga

las

pogoda

deszcz

śnieg

burza

czekać 5 minut

czekać 10 minut

czekać 15 minut

WYZNACZANIE KIERUNKÓW ŚWIATA BEZ POMOCY KOMPASU

1.	Słoje roczne na ściętym pniu	Po stronie południowej odstępy pomiędzy słojami rocznymi są większe, ponieważ samotne drzewo mocniej rozwija się od południa.
2.	Kąt nachylenia mrowiska	Stok mrowiska po stronie południowej jest łagodniejszy niż po stronie północnej, gdzie kąt jest bardziej ostry. Dzieje się tak dlatego, żeby słońce mogło nagrzewać swymi promieniami stos mrowiska.
3.	Liście i konary na samotnym drzewie	Samotne drzewo kieruje swoje konary ku słońcu, dlatego jeśli jest pochylone, to najczęściej w kierunku południowym, skąd czerpie energię słoneczną.
4.	Mech na samotnym kamieniu	Mech pojawia się na samotnym kamieniu po stronie północnej - tam, gdzie nie docierają promienie słoneczne.

5.	Zegarek	1. Należy położyć zegarek poziomo, a następnie, obracając nim, ustawić małą, godzinową wskazówkę w kierunku słońca. 2. Dokładność ustawienia można sprawdzić umieszczając w środku tarczy zegarka patyczek. Cień powinien być przedłużeniem małej wskazówki. 3. Kąt powstały między tą wskazówką a cyframi oznaczającymi godzinę 12°° na tarczy zegarka należy podzielić na dwie części. Linia podziałki wskaże położenie słońca o godzinie 12°°, czyli kierunek południowy. 4. Przedłużenie tej linii przez środek tarczy wskaże kierunek południowy. Uwaga! Stosując sposób z zegarkiem na półkuli południowej, kierujemy na słońce cyfrę 12 i północ znajdujemy w połowie odległości kątowej między tą cyfr a wskazówką godzinową
6.	Kij i cień o 12.00	Najprosztszym sposobem jest wbić kij o 12:00 w ziemię i cień będzie wskazywał północ. Obarczony niestety błędem, ze wzgędu na strefy czasowe.
7.	Gwiazdy	Odnajdujemy Gwiazdę Polarną, która wskazuje północ: Najpierw znajdujemy Wielki Wóz, nastepnie 5-krotnie przedłużamy odległość pomiędzy dwoma ostatnimi "kołami" wozu i znajdujemy końcową gwiazdę dyszla Małego Wozu - czyli Gwiazdę Polarną.
8.	Zegarek i księżyc	Ustawiamy zegarek tak, by 12-tka pokazywała na księżyc. Południe będzie po środku kąta między liczbą 12 a małą wskazówką zegara.

AZYMUTY

Wykorzystanie
Azymut jest to kąt między kierunkiem marszu, a kierunkiem północnym. Przydaje nam się w sytuacjach, gdy musimy przejść dany odcinek na mapie dokładnie w linii prostej. Szczególnie jest on użyteczny, gdy wędrujemy terenami takimi jak lasy, łąki, pustynia (!). Wtedy nie mamy określonego, wzrokowego celu marszu - nie widzimy go.
Kąt azymutu mierzymy na prawo od kierunku N (północ) - jak każdy kąt jest on w stopniach. podziałka stopni na kompasie

Wyznaczanie
Najpierw musimy określić na mapie, gdzie musimy dojść (w linii prostej). Później wyznaczamy kąt między kierunkiem północnym (mierzonym na prawo) a odcinkiem na mapie łączącym obecne położenie z celem wędrówki. Jeżeli już mamy miarę kąta - bierzemy w łapę busolę (ma ona specjalny mechanizm do wykorzystania azymutu). Czekamy chwilę, aż się kompas uspokoi (jak wiadomo nie możemy z niego korzystać w pobliżu przedmiotów metalowych, silnego pola magnetycznego etc.). Następnie na miarce kompasu odmierzamy wcześniej odmierzony azymut. Potem dokładnie patrzymy w tamtym kierunku. Dzięki busoli (szczerbinka i muszka) możemy nieco dokładniej wyznaczyć kierunek marszu. Jeśli już wiemy w którą stronę trzeba iść, obieramy sobie jakiś charakterystyczny punkt w terenie (wieża ciśnień, duże drzewo, samotny dom, słup wysokiego napięcia etc.) i idziemy w jego kierunku. Jeśli dojdziemy do tego punktu odmierzamy azymut na kompasie jeszcze raz.

WYZNACZANIE ODLEGŁOŚCI
Ocenianie 'na oko' różnych odległości.
Czasem podczas oceniania odległości przydaje się znajomość tego, co mniej więcej można dostrzec danej odległości:

50 m	widać oczy i usta
100m	oczy wydają się punktami
200m	odróżnia się dobrze wszystkie części ludzkiego ciała oraz szczegóły ubrania
300m	widać jeszcze trochę twarz
400m	dostrzega się ruchy nóg
500m	odróżnia się przy odpowiednim świetle, kolor ubrania, głowę i kapelusz od reszty ciała
600m	głowa staje się punktem
700m	jest bardzo trudno odróżnić głowę od reszty ciała
800m	głowa już nie odróżnia się od reszty ciała
1000m	można jeszcze dostrzec ruchy ramion i nóg
1200m	odróżnia się dobrze człowieka na koniu, od człowieka stojącego
1500m	odróżnia się jeszcze słup telegraficzny
3000m	odróżnia się pnie pojedynczych, dużych drzew
10 000m	można odróżnić tylko wieże kościołów.

ORIENTOWANIE MAPY

Zorientować mapę to znaczy ustawić ją tak, aby kierunki na niej były równoległe do kierunków w terenie. Można orientować mapę na podstawie charakterystycznych punktów w terenie (które odnajdziemy także na mapie), ale najlepiej zrobić to za pomocą busoli. Nadaje się do tego busola zamontowana na przezroczystej, cienkiej podstawie. Taka busola nie ma ani lusterka, ani typowych przyrządów celowniczych, za to na jej podstawie znajduje się linijka. Orientując mapą, kładziemy na niej busolę tak, aby linia północ-południe wyznaczona przez igłę magnetyczną była równoległa do wschodniej i zachodniej ramki mapy. Kiedy już mapa jest zorientowana, możemy wyznaczyć azymut z punktu A ( np. punktu, w którym się znajdujemy) do punktu B (to punkt, do którego chcemy dojść). Najpierw łączymy te punkty, przykładając do nich brzeg linijki.

STOSY OGNISKOWE

Ognisko to bardzo waży element harcerskiego życia. Daje nam ciepło, światło, pomaga w przygotowywaniu posiłków lecz jest także ważnym symbolem. Dlatego przed rozpaleniem ogniska warto się zastanowić jak powinno ono wyglądać.

Wybór miejsca na ognisko

Ogień to nie zabawka! Warto o tym pamiętać przygotowując miejsce na ognisko. Powinno być ono osłonięte od wiatru oraz jak najdalej lasu. W bezpiecznej odległości od wszelkich materiałów, które mogą się zapalić. Warto otoczyć je kamieniami ( nie mogą być mokre, np. z rzeki bo popękają co jest nie bezpieczne.

Jakim drewnem najlepiej palić

Sosna, świerk, jodłoa – palą się szybko, dają jasny płomień. Łatwo znaleźć je wlesie, świetnie nadają się na ognisko
Dąb, buk, grab, jesion – te drzewa mają bardzo zwartą strukturę, palą się długo, równomiernie,dają dużo ciepła, lecz niewielki płomień. Nadają się do gotowania i ognisk, które mają palić się długo.
Brzoza – pali się bardzo dobrze, wysuszona kora daje bardzo wysoką temperaturę.

Co na podpałkę?

Na podpałkę najlepiej nadają się: kora brzozowa, igliwie sosnowe, bardo suche liście,drobne patyczki, hubka, mech.

Rodzaje ognisk:

Studnia

Zapewnia dużo światła i ciepła przy stosunkowo niewielkim zużyciu opału,może służyć do gotowania, sygnalizowania.

Pagoda

Podobne do ogniska Studnia, jednak ułożone jest z pełnych warstw drewna, pali się powoli, daje sporo ciepła.

Ognisko gwiazda

Ognisko pali się w środku gwiazdy. Daje mało ciepła i światła, lecz jest idealne gdy mamy mało opały. W miarę spalania się ramion gwiazdy przysuwamy je bliżej środka.

Ognisko syberyjskie

Ognisko dzięki któremu możemy skierować ciepło w konkretnym kierunku, daje go dużo i nie wymaga dużej ilości opału.

Ogień wędrowca

Płonie pomiędzy dwoma potężnymi kłodami, na kłodach można ułożyć garnek, ognisko to wymaga ciągłego pilnowania.

Stożek (wigwam)

Daje bardzo dużo ciepła i światła, nadaje się do gotowania, choć zużywa dużo opału. Ustawiamy je opierając o siebie kołki różnej grubości (od najcieńszych do najgrubszych) w środku umieszczamy podpałkę. Pamiętać należy o pozostawieniu wejścia, która umożliwi podpalenie ogniska i zapewni przepływ powietrza.

Watra

Stos ogniskowy podobny do stożka, z tym, że całość opiera się na wbitym w środek kiju. Niektórzy uważają, że watra nie jest osobnym stosem ogniskowym, lecz każdym ogniskiem służącym celom obrzędowym. Sama nazwa wywodzi się z języka rumuńskiego, gdzie rozpalanie tego ogniska jest jedną z części kultu czczenia zmarłych.